نشریه جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس
پیاپی 45 (پاییز 1399)

تحقیق حاضر با هدف بررسی نقش  شاخص های توسعه پایدار شهری در ارتقاء مولفه های سلامت شهروندان منطقه 4 شهرداری تبریز انجام شده است. این تحقیق ازنظر هدف کاربردی و ازلحاظ روش ، توصیفی - پیمایشی از نوع همبستگی است. جامعه آماری تحقیق حاضر، جمعیت ساکن در محدوده منطقه 4 شهرداری کلانشهر تبریز به تعداد 148804 نفر   می باشد که نمونه آماری با استفاده از جدول مورگان 400 نفر  و با روش تصادفی  ساده به عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت سنجش متغیر از پرسشنامه محقق ساخته ای که در پژوهش درسخوان و جعفری پابندی (1396) مورد استفاده قرار گرفته است و برای سنجش سطح سلامت شهروندان از پرسشنامه استاندارد ویر و شربورن (2002) استفاده شده است که میزان پایایی برای توسعه پایدار شهری 89/0 و سلامت شهروندان 87/0 می باشد. برای تجزیه و تحلیل  فبرضیه ها از آزمون همبستگی پیرسون و  رگرسیون چندمتغیره استفاده شده است. نتایج  نشان داد که بین شاخص های توسعه پایدار شهری و سلامت شهروندان منطقه 4 شهرداری تبریز رابطه وجود دارد و شاخص های توسعه پایدار شهری تقریبا 5/3 درصد از سلامت شهروندان را پیش بینی می کنند. در شاخص های توسعه پایدار شهری مولفه های اخلاقی -روانشناختی، استفاده از منابع و زیست محیطی بیشترین تاثیرگذاری را در پیش بینی سلامت شهروندان دارند.

گردشگری تنها یک عامل رشد اقتصادی نیست بلکه بستری جهت نیل به اهداف توسعه می باشد. گردشگری شهری به شکلی از صنعت گردشگری گفته می شود که با مباحثی همچون گذران اوقات فراغت و گشت و گذار شهروندان در داخل شهر و حوزه نفوذ آن ارتباط دارد چرا که روزانه تقریبا افراد یک شهر در این محیط در حال رفت و آمدند و با توجه به دگرگونی نظام محله ای و عدم حاکمیت حرکت پیاده در شهر های تاریخی ایران ایجاد مناظر شهری جذاب در مسیر حرکت شهروندان بطوریکه باعث احساس تعلق وهویت و در نهایت نشاط اجتماعی گردد مورد نظر بوده است.  گردشگری،یک پدیده ی بسیار مهم  و جهانی است که عامل مهمی برای توسعه های سیاسی و اجتماعی- اقتصادی در خیلی از کشور های جهان است.گردشگری با ژرف ترین امیال انسانی است که نیاز به تفریح و سرگرمی و دیدن بهترین نقاط در جاهای مختلف است.در بسیاری از کشورها  صنعت گردشگی را با نام صنعت پاک (clean industry) نامیده می شود.گردشگری یک درآمد پویا و ثابت برای هر کشور استو مخصوصا  برای کشور های در حال توسعه که متاسفانه درامد متکی بر نفت دارند می تواند راه حل اساسی برای کسب در امد باشد.امروزه کشور های زیادی برای سرمایه گذاری بر بخش گردشگری تاکید دارند و دولت ها سیاست های برای ارتقاء آن در کشور دارند. در این پژوهش در ابتدایی امر که مربوط به جمع اوری مطالب و موارد نظری در رابطه با تحقیق می باشد از روش اسنادی و کتابخانه ای(توصیفی) استفاده شده است.از جمع آوری اطلاعات نظری،اقدام به جمع اوری میدانی و برداشت داده ها استفاده شده است.این تحقیق دارای ماهیت  کاربردی بوده وبا روش توصیفی - تحلیلی صورت پذیرفته است. در تنظیم اطلاعات و محاسبات در این پژوهش از ابزارها و تکنیک های جغرافیایی، آماری و نرم افزار کامپیوتری  Excel و مدل SWOT استفاده شده است.

میزان موفقیت فضاهای شهری با میزان استفاده از آن و حضور انسان و ارتباطی که میتواند با آن برقرار کند متناسب است آنچه امروزه در اغلب فضاهای شهری با آن روبه رو هستیم کاهش روابط انسان با محیط و نیز انسان با انسان است. در این تحقیق با توجه به نوع تعاملاتی که در فضاهای شهری حاکم است فضای پیاده راه ولیعصر و نیز پیاده راه تربیت واقع در تبریز به عنوان نمونه مورد مطالعاتی مد نظر قرار گرفته است و این پژوهش به دنبال ارزیابی میزان تعاملات اجتماعی در این دو پیاده راه و در نهایت تلاش بر ارایه راهکاری بهینه در این راستا است.طبقه بندی مولفه ها و استخراج شاخص ها با کمک چارچوب های نظری و نیز مصاحبه های عمیق در بطن موضوعی پژوهش با تکیه بر روش ساختارگرایی صورت گرفته است و و در نهایت به بررسی نرمال بودن زیر شاخص های ابعاد معناشناختی(خوانایی، عناصر انسان ساخت، پاکیزگی، عناصر طبیعی، بهره گیری از حواس) و تعاملات اجتماعی (توقعات عام، توقعات خاص، عملکردی، کالبدی، عینی، ذهنی، فضای شهری) پرداخته شده است و  سپس به کمک رگرسیون به ازمون فرضیات پرداخته شده است و در نهایت تمام  فرضیات مدنظر در پژوهش حاضر به کمک روش کلموروف اسمیرنف مورد ارزیابی قرار گرفته است و با کمک اعداد بدست آمده فرضیه های ارایه شده تایید میشود.

حیاط مرکزی در خانه های اقلیم گرم و خشک ایران نمودی از درون گرایی است و با هدف صرفه جویی در مصرف انرژی شکل گرفته است . فضای باز حیاط مرکزی با محوریت خود ابعاد معین، جهت گیری و جانمایی هدفمند، عنصری تعیین کننده در استفاده انرژی بوده است. در اقلیم کویری ایران، حیاط مرکزی اصلی ترین فضا در خانه به حساب می آمده است. هدف از این پژوهش، مطالعه و بررسی ساختارحیاط مرکزی در خانه های بومی شهر یزد است.  پژوهش  حاضر از نوع  کمی می باشد  و با استفاده از روش توصیفی- تطبیقی با تمرکز بر نقش مولفه های اقلیمی و محیطی حیاط و جداره های آن، با انتخاب 22 نمونه  از خانه های بومی شهر یزد که درمنطقه ی اقلیمی BWhs می باشند ، استفاده شده است. در این مطالعه جهت گیری، تحلیل فرمی، تناسبات حیاط، عمق متوسط، الگوی ارتفاعی، نسبت فضای بسته به باز، مساحت نما و سطوح شفاف، مقدار درصد سایه و آفتاب در حیاط نمونه ها، مورد بررسی تطبیقی و تحلیل قرار گرفته است. شیوه تحلیل حیاط در این تحقیق، فرمی است و ابزارهای گردآوری اطلاعات، منابع مکتوب، اسناد، نقشه ها، تهیه کروکی به روش مطالعات میدانی و تحلیل یافته ها است.سرانجام با در نظر گرفتن جهت گیری و خصوصیات هندسی ، فیزیکی ، توصیف هایی برای طراحی حیاط ها به عنوان عوامل موثر در ریزسنجی ارایه شده است و توابعی از نسبت ها و ابعاد (طول ، عرض و ارتفاع) حیاط ها، پیشنهاد شده است تا برای طراحی ساختمان های پایدار در آینده ی نزدیک، در منطقه BWhs استفاده شود.